ความเป็นมา
มาตรฐาน มกษ. 6909-2562 “การปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีสำหรับฟาร์มไก่” (หรือฟาร์มไก่ไข่) ถูกนำมาใช้เพื่อสนับสนุนการเลี้ยงไก่ให้มีคุณภาพ มีสุขลักษณะ การจัดการอาหาร สุขอนามัยของโรงเรือน การจัดการโรค และการตรวจติดตามคุณภาพ เพื่อให้ไก่และผลิตภัณฑ์ที่ออกจากฟาร์มมีความปลอดภัยและยอมรับได้ทั้งในประเทศและตลาดส่งออก
วัตถุประสงค์
การผลิตไข่ไก่ที่ ปลอดภัย มีคุณภาพ และเหมาะสมสำหรับการบริโภค โดยครอบคลุมถึงการป้องกันอันตรายจากอาหารทั้งสามด้าน ได้แก่
- อันตรายทางเคมี สารตกค้างจากยาหรือสารเคมีที่อาจปนเปื้อนในไข่
- อันตรายทางกายภาพ สิ่งแปลกปลอมที่ปะปนเข้าไปในกระบวนการผลิต
- อันตรายทางชีวภาพ เชื้อโรคต่างๆ เช่น ซัลโมเนลลา ที่อาจเป็นอันตรายต่อผู้บริโภค
ขอบข่าย
- มาตรฐานสินค้าเกษตรนี้ กำหนดการปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีสำหรับฟาร์มไก่ไข่ที่เลี้ยงไก่ไข่เพื่อการค้า จำนวนตั้งแต่ 1,000 ตัวขึ้นไป ครอบคลุมองค์ประกอบฟาร์ม การจัดการฟาร์ม อาหาร น้ำ การจัดการบุคลากร การจัดการสุขภาพสัตว์ การจัดการด้านสวัสดิภาพสัตว์ การจัดการไก่รุ่น ไก่ระยะไข่ และไข่ไก่ การจัดการสิ่งแวดล้อม การบันทึกข้อมูล โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อให้ได้ไข่ไก่ที่ปลอดภัย มีคุณภาพเหมาะสมในการนำไปบริโภคเป็นอาหาร
- มาตรฐานฉบับนี้ไม่ครอบคลุมฟาร์มไก่ไข่ที่ได้รับการรับรองมาตรฐานการเลี้ยงระบบอื่น ที่รับรองโดยกรมปศุสัตว์ เช่น มาตรฐานเกษตรอินทรีย์ เล่ม 2: ปศสัตว์อินทรีย์ (มกษ. 9000 เล่ม 2) ฟาร์มไก่ไข่แบบเลี้ยงปล่อยอิสระ
สาระสำคัญ ฟาร์มไก่ไข่
สาระสำคัญการปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีสำหรับฟาร์มไก่
สรุปสาระสำคัญ มกษ. 6909-2562 “การปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีสำหรับฟาร์มไก่ไข่ (GAP ฟาร์มไก่ไข่)”
มาตรฐานที่เกี่ยวข้องกับการเลี้ยงไก่ไข่
มาตรฐาน GAP ฟาร์มไก่ไข่สำคัญ
- สร้างความปลอดภัยทางอาหาร (Food Safety)
- ควบคุมโรคระบาดในสัตว์ปีก
- ลดผลกระทบสิ่งแวดล้อม
- สนับสนุนการส่งออกไข่ไทย
องค์ประกอบสำคัญของมาตรฐาน (มกษ. 6909-2562)
มาตรฐานการปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีสำหรับฟาร์มไก่ไข่ (มกษ. 6909-2562) เป็นข้อกำหนดสำคัญเพื่อยกระดับคุณภาพและความปลอดภัยของไข่ไก่เพื่อการค้า ซึ่งมีผลบังคับใช้ตามขนาดของฟาร์มดังนี้
- ฟาร์มที่มีไก่ไข่ตั้งแต่ 100,000 ตัวขึ้นไป: มีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 21 กุมภาพันธ์ 2564
- ฟาร์มที่มีไก่ไข่ตั้งแต่ 1,000 – 99,999 ตัว: มีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 21 กุมภาพันธ์ 2568
ขอบเขตของมาตรฐาน
มาตรฐานนี้ครอบคลุมองค์ประกอบสำคัญต่างๆ เพื่อให้มั่นใจถึงการผลิตไข่ไก่ที่มีคุณภาพและปลอดภัย
- องค์ประกอบฟาร์ม การออกแบบและโครงสร้างของฟาร์ม
- การจัดการฟาร์ม กระบวนการบริหารจัดการโดยรวม
- อาหารและน้ำ: คุณภาพและการจัดการแหล่งอาหารและน้ำ
- การจัดการบุคลากร ความรู้ ความสะอาด และสวัสดิภาพของพนักงาน
- การจัดการสุขภาพสัตว์ การป้องกันและควบคุมโรค
- การจัดการด้านสวัสดิภาพสัตว์ การดูแลความเป็นอยู่ของไก่ไข่
- การจัดการไก่รุ่น ไก่ระยะไข่และไข่ไก่ ขั้นตอนการเลี้ยงและการเก็บเกี่ยวผลผลิต
- การจัดการสิ่งแวดล้อม การบำบัดของเสียและผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม
- การบันทึกข้อมูล การจัดเก็บข้อมูลที่จำเป็นเพื่อการตรวจสอบย้อนกลับ
ข้อกำหนดสำคัญสำหรับฟาร์มไก่ไข่
ข้อกำหนดสำคัญสำหรับฟาร์มไก่ไข่
- ผู้ผลิต (ฟาร์มที่ถูกบังคับ) ต้องขออนุญาตเป็นผู้ผลิตกับสำนักงานมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแห่งชาติ (มกอช.) และได้รับใบรับรองมาตรฐานฟาร์มจากกรมปศุสัตว์
- ข้อยกเว้น มาตรฐานนี้ไม่ครอบคลุมฟาร์มไก่ไข่ที่ได้รับการรับรองมาตรฐานการเลี้ยงระบบอื่นที่รับรองโดยกรมปศุสัตว์แล้ว เช่น มาตรฐานเกษตรอินทรีย์ หรือฟาร์มไก่ไข่แบบเลี้ยงปล่อยอิสระ
- องค์ประกอบฟาร์ม
- ที่ตั้งต้องไม่เสี่ยงต่อการปนเปื้อน
- มีผังฟาร์มที่ถูกสุขลักษณะและเหมาะสม
- โรงเรือนต้องแข็งแรง ถูกสุขลักษณะ ระบายอากาศดี และมีพื้นที่เพียงพอโดยคำนึงถึงสวัสดิภาพสัตว์
- การจัดการฟาร์ม
- มีคู่มือการจัดการฟาร์มที่เป็นลายลักษณ์อักษร
- อาหารและน้ำต้องมีคุณภาพดีและเพียงพอต่อความต้องการของไก่
- โรงเรือนและอุปกรณ์ต่างๆ ต้องสะอาดและได้รับการบำรุงรักษาอย่างสม่ำเสมอ
- บุคลากร
- มีบุคลากรเพียงพอและมีความรู้ความเข้าใจในหน้าที่
- ได้รับการอบรมที่เกี่ยวข้องกับการเลี้ยงไก่ไข่
- มีสัตวแพทย์ผู้ควบคุมฟาร์ม
- ดูแลสุขลักษณะส่วนบุคคลของบุคลากรอย่างเคร่งครัด
- สุขภาพสัตว์
- มีแหล่งที่มาของไก่ไข่ที่สามารถระบุย้อนกลับได้
- มีมาตรการป้องกันและควบคุมโรค (Biosecurity) ที่เข้มงวด
- มีแผนเฝ้าระวังโรคต่างๆ
- จัดการซากสัตว์อย่างเหมาะสมและถูกสุขลักษณะ
- สวัสดิภาพสัตว์ ดูแลไก่ไข่ให้มีความเป็นอยู่ที่ดีตามหลักสวัสดิภาพสัตว์ เพื่อลดความเครียดและส่งเสริมสุขภาพที่ดีของสัตว์
- สิ่งแวดล้อม มีระบบกำจัดขยะ น้ำเสีย และของเสียอื่นๆ จากฟาร์มอย่างเหมาะสม เพื่อไม่ให้ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม
- การบันทึกข้อมูล: บันทึกข้อมูลการปฏิบัติงานที่สำคัญทั้งหมดอย่างละเอียดและครบถ้วน และเก็บรักษาข้อมูลเหล่านั้นไว้อย่างน้อย 3 ปี เพื่อประโยชน์ในการตรวจสอบย้อนกลับและพัฒนาฟาร์ม
ข้อมูลราคาไข่ไก่กระทรวงพาณิชย์
E-Book มาตรฐานที่เกี่ยวข้อง
การปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีสำหรับฟาร์มไก่ไข่ (มกษ.6909-2562)
ข้อมูลภาพรวมมาตรฐาน
